Józef Franciszek Wołczański, urodzony 11 grudnia 1959 roku w Rymanowie, to postać o niezwykle bogatym życiorysie, łączy w sobie cechy duchownego katolickiego, teologa oraz historyka. Jest profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Po ukończeniu studiów teologicznych i uzyskaniu święceń kapłańskich 24 czerwca 1984 roku, rozpoczął intensywną działalność dydaktyczną i naukową.
Po obronie pracy magisterskiej w Instytucie Historii Kościoła na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego pod przewodnictwem ks. prof. dr hab. Zygmunta Zielińskiego, poświęconej biografii księdza Kazimierza Wajsa (1865-1934), Wołczański zajął się duszpasterstwem w parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski oraz Podwyższenia Krzyża Świętego w Nowej Dębie. W międzyczasie zdobywał wiedzę w historiozoficznych studiach specjalistycznych w latach 1986–1989, co zaowocowało uzyskaniem doktoratu w 1991 roku na podstawie pracy o księdzu Szczepanie Szydelskim (1872-1967).
W swoim życiu zawodowym Wołczański pełnił różne istotne funkcje duszpasterskie, a także brał udział w pracach badawczych i naukowych. Satysfakcjonował się w pełnieniu obowiązków duszpasterskich w Diecezjalnym Domu Rekolekcyjnym w Jarosławiu, a później jako kapelan ordynariusza przemyskiego. Ostatecznie przeniósł się na stanowisko adiunkta w Instytucie Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym KUL w Lublinie, co otworzyło nowe możliwości w jego karierze akademickiej.
Wołczański, zafascynowany historią Kościoła, zainicjował liczne badania oraz działania mające na celu zabezpieczenie historycznych zbiorów archiwalnych, co osiągnął, przenosząc materiały z Lubaczowa do Krakowa na ul. Kanoniczą 13. Jego zasługi dla zachowania cennych dokumentów zostały docenione, a archiwalia z metropolii lwowskiej stały się dostępne dla badaczy dzięki jego wysiłkom.
W kolejnych latach Wołczański awansował na wielkie stanowiska akademickie, uzyskując stopień doktora habilitowanego oraz tytuł profesora nauk humanistycznych. Jego praca została dostrzeżona nie tylko w kraju, ale i za granicą, co potwierdzają liczne odznaczenia, w tym Srebrny Krzyż Zasługi w 2017 roku oraz Złoty Krzyż Zasługi w 2023 roku. W 2014 roku otrzymał także lwowskie odznaczenie "Semper Fidelis".
Wołczański działa w wielu organizacjach naukowych i posiada bogate doświadczenie redakcyjne, pełniąc funkcję redaktora naczelnego serii wydawniczej oraz uczestnicząc w ważnych projektach badawczych. Jego życie i praca pozostają przykładem zaangażowania w historię Kościoła oraz promowania wartości humanistycznych.
Publikacje i redakcje książek
Józef Wołczański to postać o bogatym dorobku wydawniczym, którego prace koncentrują się na historii Kościoła katolickiego oraz życia społecznego na ziemiach polskich, ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny światowej. Jego publikacje to nie tylko książki, ale i redakcje innych dzieł, które dokumentują trudne czasy w historii Polski.
- „Ksiądz Szczepan Szydelski (1872 – 1967) – polityk i działacz społeczny”, Kraków 1992,
- „Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918 –1939”, Kraków 2002,
- S. Bizuń „Historia krzyżem znaczona: wspomnienia z życia Kościoła katolickiego na Ziemi Lwowskiej 1939–1945” – opracowanie, wstęp, przypisy i indeksy oraz wybór aneksów i fotografii J. Wołczańskiego, Lublin 1993,
- J. Anczarski „Kronikarskie zapisy z lat cierpień i grozy w Małopolsce Wschodniej: 1939 – 1946” – opracowanie, wstęp, przypisy i indeksy oraz wybór aneksów i fotografii J. Wołczańskiego, Lwów-Kraków 1998,
- T. Skalski „Terror i cierpienie: Kościół katolicki na Ukrainie 1900 – 1932: wspomnienia” – opracowanie, wstęp, przypisy i indeksy oraz wybór aneksów i fotografii J. Wołczańskiego, Lublin 1995,
- „Zostaje tylko pamięć…: listy z łagrów 1947 – 1953” – opracowanie, wstęp, przypisy i indeksy oraz wybór aneksów i fotografii J. Wołczańskiego, Lwów-Kraków 1998,
- „Pasterz i twierdza: księga jubileuszowa dedykowana księdzu biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynarius” – pod redakcją J. Wołczańskiego, Lwów-Kraków 2001,
- „Eksterminacja Narodu Polskiego i Kościoła Rzymskokatolickiego przez ukraińskich nacjonalistów w Małopolsce Wschodniej w latach 1939-1945”, Kraków 2005, ISBN 83-916412-2-8,
- „Między zagładą a przetrwaniem”, Kraków 2005, ISBN 83-916412-3-6, ISSN 1508-6313.
Te publikacje nie tylko ukazują historię, ale również przybliżają złożone relacje między Kościołem a społeczeństwem w trudnych czasach. Wołczański jako redaktor wnosi do każdego z dzieł specjalistyczną wiedzę oraz kontekst historyczny, co czyni jego prace niezwykle wartościowymi dla każdego badacza tego okresu.
Przypisy
- M.P. z 2023 r. poz. 1291
- M.P. z 2017 r. poz. 803
- spis publikacji na stronie Uniwersytetu Papieskiego. [dostęp 18.12.2019 r.]
- Dokumenty w posiadaniu ks. prof. Józefa Wołczańskiego w Krakowie.
- Laureat odznaczenia "Semper Fidelis"
- Józef Wołczański na stronie Archidiecezji Krakowskiej
- Ks. prof. dr hab. Józef Franciszek Wołczański, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 02.12.2009 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Israel Schorr | Józef Skoczyński | Wojciech LorencOceń: Józef Wołczański