Stanisław Jan Piątkiewicz

---

Życiorys

Stanisław Jan Piątkiewicz przyszedł na świat 10 października 1897 roku w Rymanowie. Był synem rzeźbiarza Stanisława Piątkiewicza (1859–1930) oraz Marii Muszyńskiej. W jego rodzinie znalazły się jeszcze dwie inne postacie: brat Ludwik, urodzony w 1891 roku oraz siostra Anna, nauczycielka, której losy związane były z mężem Bobolą i okresem od 1893 do 1968 roku. Już jako młody chłopiec, w 1909 roku, ukończył pierwszą klasę C.K. Gimnazjum w Sanoku. Następnie kontynuował naukę w szkole wydziałowej w Sanoku, gdzie miał możliwość zdobywania umiejętności rzeźbiarskich, ucząc się fachu w zakładzie swojego ojca.

Później podjął dalszą edukację w Szkole Zawodowej Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, na wydziale rzeźby figuralnej, kończąc naukę w 1914 roku z wynikiem celującym. W latach 1912-1914 był aktywnym uczestnikiem Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych, która powstała 3 sierpnia 1911 roku. W obliczu wybuchu I wojny światowej, Piątkiewicz wkrótce ewakuował się z rodziną do Czech, a w 1915 roku został powołany do c.k. armii. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku, przystąpił do Wojska Polskiego i został mianowany podporucznikiem w łączności. Służył w czasie wojny polsko-ukraińskiej oraz wojny polsko-bolszewickiej, a w 1921 roku został zdemobilizowany.

W 1934 roku, już jako porucznik rezerwy łączności, Dawid Piątkiewicz z tytułem doktora, był przydzielony do 6 batalionu telegraficznego w Jarosławiu, gdzie figurował w dokumentach Powiatowej Komendy Uzupełnień Drohobycz. Po powrocie do Sanoka, na początku lat 20., zajął się ponownie pracą w zakładzie swojego ojca. W 1923 roku związał się z Bronisławą Ziobro. Później wyjechał do Hawany na Kubie, gdzie pracował jako rzeźbiarz w fabryce mebli, a po powrocie w 1929 roku znowu osiedlił się w Sanoku, kontynuując działalność w pracowni swojego ojca. Po śmierci ojca w 1930 roku, Stanisław Jan stał się samodzielnym rzeźbiarzem, aczkolwiek jego prace były skromniejsze, w tym tablice nagrobne. Pełnił również rolę sekretarza w Cechu Wielkim, gdzie stworzył rzeźbę godła Polski.

W 1936 roku, Piątkiewicz zajął się również sprzedażą sandałów plażowych z drewna lipowego. Słynną rzeźbę sokoła, wykonana w 1939 roku, miał ozdobić Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. Dzieło to zostało ukończone w letnich miesiącach 1939 roku, a dzień przed wybuchem wojny, 30 sierpnia, Piątkiewicz przekazał rzeźbę, nie odbierając zapłaty. Niestety, po zaciągnięciu do wojska, został wcielony w szeregi armii oraz trafił na tereny zajęte przez Sowietów, którzy przekazali go Niemcom, co zakończyło się jego uwięzieniem w obozie.

Na koniec 1941 roku powrócił do Sanoka, do żony oraz synów: Bronisława i Witolda. Po wojnie rozpoczął pracę w Cechu Rzemiosł Różnych, ulokowanym w kamienicy przy ul. Jana III Sobieskiego 16. W jakiś czas potem zajął się renowacją godła Polski, które umieszczono na elewacji Ratusza w Sanoku, szczególnie na południowej wieży budynku. Po wojnie rzeźba Sokoła znajdowała się w budynku gospodarczym obok sanockiego zamku. Dopiero około 1950 roku została przeniesiona na klomb przed jego wejściem.

Choć Piątkiewicz otrzymał należność za swoje dzieło, rzeźba nie wróciła na pierwotną lokalizację w związku z delegalizacją Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ostatecznie, na koniec lat 50. rzeźba znalazła się na zbiorowej mogile 117 zamordowanych Polaków z sanockiego więzienia, która mieści się na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

W 1960 roku Piątkiewicz zrealizował kamień pamiątkowy, znany jako Kamień 1000-lecia, z inskrypcją „Tysiąc lat państwa Polskiego. Osiemset lat Sanoka 1960”, usytuowany przy ulicy Grzegorza w Sanoku. Twórcami projektu byli Kazimierz Florek oraz inż. Edmund Królicki. Wygląd wspaniałego dzieła budził wiele emocji i był świadectwem bogatej historii regionu.

Wzmiankowane źródła sugerują, że wykonawcą Pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku był jego ojciec, jednak data zgonu Stanisława Piątkiewicza, który zmarł w 1930 roku, oraz daty powstania i odsłonięcia pomnika w 1962 roku, obalają tę teorię. Ostatecznie rzeźba jest dziełem Stanisława Jana, a pierwszym projektantem pomnika był Karol Hukan, którego pracy dokończyli Józef Marek i Józef Wajda w 1958 roku. Uroczystość odsłonięcia miała miejsce 15 września 1962 roku, przy ulicy Kościuszki.

Przed 1939 rokiem, Stanisław Jan zamieszkiwał w Sanoku, w ul. Tadeusza Kościuszki 66, natomiast do końca swojego życia mieszkał przy ul. Bartosza Głowackiego 27. Zmarł 29 stycznia 1970 roku w Sanoku w wyniku zapalenia płuc i został pochowany 1 lutego 1970 na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku.

Jego syn, Witold, który zmarł w 2011 roku, zostawił po sobie z kolei ślady jako artysta plastyk.

---

Oceń: Stanisław Jan Piątkiewicz

---