Salomon Seelenfreund to postać, która pozostawiła znaczący ślad w historii społeczności żydowskiej. Urodził się 31 grudnia 1882 roku w malowniczym Rymanowie, miastem o bogatej kulturze i tradycji.
W ciągu swojego życia, które zakończyło się 3 grudnia 1961 roku w Katowicach, Seelenfreund zaznaczył swoją obecność jako prawnik oraz aktywny działacz na rzecz wspólnoty żydowskiej. Jego działalność była nie tylko przykładem zaangażowania społecznego, ale także świadectwem walki o prawa i godność swojej społeczności.
Życiorys
Zgodnie z tradycją rodzina Samuela Seelenfreunda pochodziła od hiszpańskich marranów. Pierwotnie ich nazwisko brzmiało „Hilo”, lecz została mu nadana nowa tożsamość przez władze austriackie. Samuel dorastał w zamożnym domu, gdzie jego dziadkowie czerpali dochody z opłat pobieranych na rogatkach.
Samuel przyszedł na świat 31 grudnia 1882 roku w Rymanowie. Był synem Salomona, który pełnił rolę kupca oraz prezesa gminy żydowskiej, a także bratem Lazara. W rodzinie, Samuel był znany jako „Szmuel”.
Przez pierwsze 15 lat swojego życia uczył w chederze, po czym kontynuował naukę w C. K. Gimnazjum w Sanoku jako prywatysta, gdzie w 1901 roku zdał egzamin dojrzałości. W jego klasie znajdowali się również Marian Dienstl-Dąbrowa, Franciszek Jun oraz Roman Saphier. Po maturze Samuel podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim, a następnie przeniósł się na Uniwersytet Wiedeński, gdzie pod wpływem Theodora Herzla, ideologa syjonizmu, ukończył studia summa cum laude, uzyskując tytuł doktora.
W 1910 roku, Samuel poślubił Franciszkę Shipper, pochodzącą z Tarnowa. Franciszka była siostrą Ignacego Schipera i absolwentką seminarium nauczycielskiego. Do 1914 roku osiedlił się w Wiedniu. Po zajęciach I wojny światowej, żył ze swoją żoną i dwojgiem dzieci w dzielnicy Laudongasse 69. W 1914 roku został powołany do służby w C. K. Armii, a potem przeniósł się z rodziną do Przemyśla, gdzie służył w korpusie audytorów. W 1916 roku został wpisany na listę c. k. adwokatów.
Po zakończeniu I wojny światowej i powstaniu II Rzeczypospolitej, Samuel zarejestrował się w Biurze Palestyńskim, planując emigrację do Palestyny. Pozostał jednak w Brzozowie, gdzie przez wiele lat pracował jako adwokat, zajmując się przede wszystkim prawem cywilnym. Był czołowym prawnikiem w Polsce w sprawach dotyczących kontraktów i koncesji na poszukiwanie ropy naftowej, występując przed sądami w Sanoku i Warszawie. Angażował się również w sprawy żydowskiej społeczności oraz działalność syjonistyczną, pełniąc rolę członka zarządu kahału w Brzozowie aż do września 1939 roku.
W listopadzie 1926 roku zasiadł w reaktywowanym komitecie lokalnym organizacji syjonistycznej i uczestniczył w administracji miasta, starając się o rozwój regionu. Jako zastępca burmistrza Brzozowa, zainicjował umowę z firmą Siemens na dostawę energii elektrycznej oraz zorganizował kursy autobusowe do najbliższych stacji kolejowych (Rymanów i Sanok), a także wspierał budowę nowego gmachu Państwowego Gimnazjum w Brzozowie.
Po wybuchu II wojny światowej, Samuel i jego rodzina przenieśli się do Stryja, a następnie na Syberię. Po wojnie osiedlił się w Katowicach, gdzie w 1946 roku został radcą prawnym w Ministerstwie Przemysłu Polski Ludowej i publikował w czasopiśmie branżowym „Węgiel”. Po przejściu na emeryturę, kontynuował pracę jako radca prawny w Katowicach, gdzie mieszkał na ulicy Jana Kilińskiego 16/3.
Samuel Seelenfreund odszedł 3 grudnia 1961 roku w Katowicach, a następnego dnia spoczął na cmentarzu żydowskim przy ul. Kozielskiej, który można zobaczyć w tym miejscu cmentarz żydowski przy ul. Kozielskiej. Jego żona odeszła 18 czerwca 1960 roku. Samuel miał dzieci:
- syn Leon (Lushek, Loshek), ur. 1911 w Nowym Targu, absolwent Państwowego Gimnazjum w Brzozowie z 1929 roku oraz studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim z 1933 roku. Po wyjeździe do Palestyny w 1934 roku, tragicznie zginął w 1935 roku w fabryce Shemen, jego pamięci dedykowano bibliotekę w Łodzi,
- córka Henryka (Risha), ur. w 1912 roku w Nowym Targu, absolwentka Państwowego Gimnazjum w Brzozowie z 1930 roku. Po ukończeniu studiów pracowała tymczasowo w kancelarii ojca, a następnie zamieszkała w Warszawie, gdzie po wojnie owdowiała,
- syn Mosze Aron (Amit, Aharon), ur. 1918 roku, absolwent Państwowego Gimnazjum w Brzozowie z 1936 roku, w 1937 roku wyjechał na studia do Palestyny na uczelni Technion, gdzie podczas II wojny służył w armii brytyjskiej,
- córka Geula (Lusia), ur. 1920 roku, studiowała muzykę we Lwowie, po wojnie osiedliła się w Katowicach.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l Ge'ulah (Lusha) Selenfreund: My Family. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Chaim Bank: Reb. Israel Feith. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Franciszka Seelenfreund. cemetery.jewish.org.pl. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Herzl Berger: Aryeh (Loshek) Seelenfreund, M.A.. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Chaim Bank: Some People I Knew. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Moshe Amit-Seelenfreund: The Jewish “Intelligentzia” of Brzozow. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Moshe Amit-Seelenfreund: My Father's Home. jewishgen.org. [dostęp 18.02.2021 r.]
- Krzysztof Hajduk: Brzozów i powiat brzozowski w latach 1918–1939. Rzeszów: Edytorial, 2017, s. 92.
- Krzysztof Hajduk: Brzozów i powiat brzozowski w latach 1918–1939. Rzeszów: Edytorial, 2017, s. 104.
- Krzysztof Hajduk: Brzozów i powiat brzozowski w latach 1918–1939. Rzeszów: Edytorial, 2017, s. 186.
- Samuel Seelenfreund. Areszt śledczy pracownika. „Węgiel”. Nr 5, s. 36-37, 1948.
- Samuel Seelenfreund. Sądownictwo Rozjemcze. „Węgiel”. Nr 1, s. 17-19, 1948.
- Samuel Seelenfreund. Nekrolog. „Trybuna Robotnicza”. Nr 287, s. 2, 4 grudnia 1961 r.
- Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 144.
- Spis adwokatów na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, sporządzony według stanu z dnia 1 lipca 1933 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 16, s. 313, 1933.
- Błp. Salomon Seelenfreund. „Nowy Dziennik”. Nr 188, s. 8, 15 lipca 1931.
- Wiadomości z kraju. Po zgodnie błp. Salomona Seelenfreunda. „Nowy Dziennik”. Nr 200, s. 11, 27 lipca 1931.
- Wiadomości z kraju. Brzozów. Z ruchu sjońskiego. „Nowy Dziennik”. Nr 264, s. 7, 26 listopada 1926.
- Rejestracya emigrantów palestyńskich. „Nowy Dziennik”. Nr 124, s. 3, 22 czerwca 1919.
- Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 101.
- In die Advokatenliste wurden eingetragen. „Verordnungsblatt des K.K. Justizministeriums”. St. XII, s. 240, 24 czerwca 1916.
- In die Advokatenliste wurden eingetragen. „Verordnungsblatt des K.K. Justizministeriums”. St. XVI, s. 350, 29 sierpnia 1916.
- Kleine Chronik. Die mobilisierte Wiener Justiz. „Neue Freie Presse”. Nr 18004, s. 2, 8 października 1914.
- Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Brzozowie za rok 1928/29. 1929: Brzozów, s. 35, 43.
- Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Brzozowie za rok 1929/30. 1930: Brzozów, s. 38.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Zbigniew Kozar | Andrzej Potocki (ur. 1947) | Zbigniew Skąpski | Ignacy Potocki (1906–1994) | Jan Dankiewicz | Zdzisław Kamiński (inżynier)Oceń: Samuel Seelenfreund