Władysław Białas

Wojsko i służby mundurowe

Władysław Walenty Białas, urodzony 9 lutego 1894 roku w malowniczej miejscowości Rymanów, był postacią, która na zawsze wpisała się w historię polskiego wojska. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie w sierpniu 1919 roku, kiedy to zginął pod Kamieniem nad Obem.

W trakcie swojej kariery wojskowej piastował rangę porucznika w Wojska Polskiego na Wschodzie, co podkreśla jego znaczenie w tamtych czasach pełnych zawirowań i walki o wolność.

Życiorys

Władysław Białas przyszedł na świat 9 lutego 1894 roku w Rymanowie. Był potomkiem Józefa, który trudnił się szewstwem, oraz Katarzyny z domu Sołtysik. W roku 1914, po zakończeniu edukacji, zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum Męskim w Sanoku. W trakcie nauki w Sanoku zamieszkiwał w domu Antoniego Majki, który pełnił funkcję rachmistrza w żandarmerii. Po ukończeniu szkoły średniej planował rozpocząć studia na wydziale prawa.

W obliczu wybuchu I wojny światowej, 8 sierpnia 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich. Podczas swojej służby był członkiem 1 pułku piechoty, który stanowił część I Brygady. Niestety, z powodu choroby został zwolniony ze służby 15 września 1914 roku. Następnie zaciągnął się do armii austro-węgierskiej i walczył w korpusach wschodnich od 25 lutego do 13 maja 1918 roku, po czym trafił do niewoli niemieckiej.

Wkrótce po odzyskaniu wolności, został żołnierzem Wojska Polskiego działającego na Wschodzie. Służył w 1 pułku strzelców polskich w ramach 5 Dywizji Strzelców Polskich. W czasie wojny domowej w Rosji, wcielony w struktury III batalionu dowodził 8 kompanią w stopniu porucznika. Niestety, poległ w drugiej połowie sierpnia 1919 roku w walkach z powstańcami komunistycznymi w mieście Kamień nad Obem.

Interesującym aspektem jego biografii jest fakt, że pomimo znanych faktów dotyczących jego życia, księga małżeństw z Sanoka wskazuje, iż 28 lutego 1922 roku poślubił rówieśnicę, Salomeę Materniak. W dokumentach odnotowano, że jednym ze świadków tego wydarzenia był Franciszek Ksawery Martynowski.

Odznaczenia

W 1922 roku, Władysław Białas otrzymał pośmiertnie Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 7721) od Naczelnika Państwa oraz Naczelnego Wodza. To odznaczenie miało na celu uhonorowanie jego heroicznych czynów.

Następnie, w dniu 16 marca 1937 roku, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Ignacy Mościcki, przyznał mu pośmiertnie Krzyż Niepodległości za jego wkład w działania na rzecz odzyskania niepodległości Polski.

Przypisy

  1. a b c d e f Władysław Białas. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 07.07.2020 r.]
  2. V Dywizja Syberyjska. Lista polskich jeńców wojennych z roku 1921. Suplement. stankiewicze.com. [dostęp 04.08.2017 r.]
  3. Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz nadaje: order wojsk. „Virtuti Militari” V klasy z 5 Dywizji Syberyj. W. P. na Wschodzie. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 27, s. 613, 19.09.1922 r.
  4. Franciszek Dindorf-Ankowicz: Zarys historji wojennej 82-go syberyjskiego pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 22, 44.
  5. Franciszek Dindorf-Ankowicz: Zarys historji wojennej 82-go syberyjskiego pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 46.
  6. Kronika. Bohaterska śmierć Sanoczanina na dalekim wschodzie. „Ziemia Sanocka”. 33, s. 3, 04.04.1920 r.
  7. XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 57.
  8. a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 128 (poz. 22).
  9. a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 2.
  10. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.

Oceń: Władysław Białas

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:10