Wiesław Piotr Nowotarski to postać, która w swojej krótkiej, lecz znaczącej historii, odcisnęła trwały ślad w polskiej pamięci narodowej. Urodził się 21 lutego 1910 roku w Rymanowie, gdzie spędził wczesne lata swojego życia, jednak to Lwów stał się miejscem jego aktywności społecznej i politycznej.
Był działaczem narodowym Związku Akademickiego „Młodzież Wszechpolska”, organizacji, która nie tylko promowała wartości patriotyczne, ale także angażowała młodych ludzi w życie społeczne i polityczne ówczesnej Polski. W czasie swoich działań w Związku, Nowotarski miał na celu umacnianie polskiej tożsamości oraz tradycji, co było szczególnie ważne w obliczu rosnących napięć w Europie.
W ramach swoich obowiązków wojskowych, Wiesław Nowotarski osiągnął stopień podporucznika rezerwy artylerii Wojska Polskiego. Jego kariera wojskowa, choć krótka, w czasach rosnącego zagrożenia, świadczyła o jego gotowości do obrony ojczyzny.
Niestety, Wiesław Nowotarski stał się również jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej, tragicznego wydarzenia, które wywołało wstrząs w polskim społeczeństwie. Odszedł z tego świata w maju 1940 roku w Charkowie, gdzie jego życie zakończyło się w dramatycznych okolicznościach. Dziś jego postać przypomina o tragicznych losach Polaków w obliczu II wojny światowej.
Życiorys
Wiesław Nowotarski urodził się jako potomstwo Józefa, którego działalność zawodowa obejmowała funkcję buchaltera w towarzystwie zaliczkowym oraz organisty, i Władysławy, córki Słuszkiewiczów. Jego matka, Władysława, była wnuczką Michała Słuszkiewicza, znanego działacza, oraz Pauliny, a także bratankiem Maksymiliana oraz Edmunda. W rodzinie wyróżniał się jako jeden z trojga rodzeństwa, obejmującego siostrę Marię Gutt, która zmarła w 1939 roku, oraz braci Stanisława, pracującego jako księgowy, i Witolda, inżyniera i stroiciela fortepianów. W gronie kuzynów miał również Eugeniusza Słuszkiewicza.
Po zakończeniu nauki w szkole ludowej w Rymanowie, Wiesław rozpoczął edukację w Gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni, które ukończył w 1928 roku. Jego talent do muzyki, szczególnie w grze na fortepianie, odziedziczył po ojcu. Zimą spędzał czas na grze w tenisa, zdobywając przy tym tytuł mistrza miasta Bochni. Był także aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Po uzyskaniu matury rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej, jednak pomimo obiecujących perspektyw, jego plany zostały pokrzyżowane przez chorobę – gruźlicę, która zmusiła go do pobytu w sanatorium w Zakopanem i końca edukacji wojskowej, po czym został przeniesiony do rezerwy.
W 1932 roku podjął studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej, gdzie jego brat Witold również studiował. Z racji trudności materialnych często przerywał naukę, podejmując różne prace, m.in. w Wytwórni Samolotów WSK w Rzeszowie oraz przy budowie mostu w Zagórzu na rzece Osława. Swój altruizm i zaangażowanie społeczne demonstrował, uczestnicząc w akcjach takich jak „Bratnia Pomoc”, inicjatywie studentów politechniki, oraz organizowaniu sprzedaży ryb na Rynku Lwowskim przed Wigilią, znanej jako „Technickie Ryby”.
W okresie studiów pełnił również rolę prezesa Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska we Lwowie, gdzie aktywnie propagował wprowadzanie mechanizmów rywalizacji ekonomicznej w celu walki z nieuczciwym handlem żydowskim, a także wprowadzenie numerus clausus dla studentów mniejszości narodowych na lwowskich uczelniach. W ramach służby wojskowej, przynależność do 22 pułku piechoty umożliwiła mu odbycie zajęć wojskowych przez sześć tygodni w latach 1936 i 1938 oraz ukończenie Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej. Po dwóch latach w Szkole Podchorążych otrzymał awans do stopnia podporucznika ze starszeństwem ustalonym na 1 stycznia 1937 roku.
Wobec wzrastających napięć międzynarodowych, w sierpniu 1939 roku Wiesław został zmobilizowany do 6 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej, gdzie w trakcie kampanii wrześniowej walczył w obronie Lwowa. Po agresji ZSRR na Polskę oraz kapitulacji Lwowa wobec Armii Czerwonej, został wzięty do niewoli. Trafił do obozu w Starobielsku, gdzie wiosną 1940 roku, na skutek decyzji Biura Politycznego KC WKP(b), został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie. Po śmierci, Wiesław Nowotarski został pochowany w zbiorowej mogile w Piatichatkach, a od 17 czerwca 2000 roku jego pamięć jest honorowana na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jest również wymieniony na Liście Starobielskiej NKWD, pozycja 4029.
5 października 2007 roku, w odpowiedzi na działania podejmowane w celu uhonorowania bohaterów narodowych, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, postanowił awansować Wiesława pośmiertnie na stopień porucznika (decyzja nr 439/MON), a ogłoszenie awansu miało miejsce 10 listopada 2007 roku, podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Upamiętnienie
Wiesław Nowotarski został upamiętniony symbolicznie na grobowcu swoich dziadków, Michała i Pauliny Słuszkiewicz, znajdującym się na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
W dniu 14 kwietnia 2012 roku, w ramach inicjatywy „Katyń… pamiętamy” oraz „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, przy cmentarzu rzymskokatolickimparafii św. Wawrzyńca w rodzinnym miasteczku Rymanów, zasadzono Dąb Pamięci, który honoruje Wiesława Nowotarskiego.
Dodatkowo, 12 kwietnia 2013 roku, na obelisku pamięci ofiar zbrodni katyńskiej w Bochni, usytuowanym przy ulicy Ofiar Katynia, odsłonięto czwartą tablicę, na której umieszczono nazwiska pomordowanych związanych z miastem. Wśród nich została wymieniona także postać Wiesława Nowotarskiego.
Przypisy
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 193 [dostęp 27.09.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Pomnik Katyński: Odsłonięto czwartą tablicę. bochnianin.pl, 12.04.2013 r. [dostęp 08.03.2014 r.]
- Paweł Michalczyk: Uczczono ofiary Zbrodni Katyńskiej. mojabochnia.pl, 12.04.2013 r. [dostęp 24.07.2015 r.]
- 73 rocznica zbrodni w katyńskim lesie-odsłonięto kolejną tablicę. czasbochenski.pl, 12.04.2013 r. [dostęp 09.05.2020 r.]
- Pamiętamy o ofiarach tragedii katyńskiej. lorymanow.pl, 29.04.2013 r. [dostęp 19.04.2014 r.]
- Uroczystości Katyńskie. rymanow.pl, 06.03.2014 r. [dostęp 19.04.2014 r.]
- I Marsz Katyński w Rymanowie. mw.org.pl, 14.05.2012 r. [dostęp 08.03.2014 r.]
- Dzieje "Sokoła" w Rymanowie (część III). naszrymanow1.awardspace.com. [dostęp 09.03.2014 r.]
- Dorota Mękarska. Wigilie w sanockich rodzinach. „Echo Sanoka”, s. 8, Nr 14 z 20.12.1993 r.
- Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 138.
- Księga małżeństw 1905–1912 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 31.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Paweł Kindelski | Władysław Szepieniec | Bronisław Sapecki | Jan Ciałowicz | Władysław Białas | Zygmunt Łobaczewski-Wnuczek | Kazimierz Ziajka | Jakub Hanus | Zdzisław RajchelOceń: Wiesław Nowotarski